Türkiye’de akademik kariyer planlayan herkesin yolunun bir şekilde ALES’ten geçtiğini söylemek yanlış olmaz. Peki, ALES tam olarak nedir, kimler bu sınava girebilir ve adaylara ne gibi avantajlar sağlar? İşte merak edilen tüm detaylar…

ALES Nedir?

ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı), ÖSYM tarafından yılda birkaç kez düzenlenen ve yüksek lisans, doktora, akademik kadro başvuruları için kullanılan bir sınavdır. Temel amacı; adayların sayısal ve sözel mantık becerilerini, analitik düşünme yeteneklerini ve problem çözme hızını ölçmektir.

Bu sınav özellikle:

LGS’ye Kalan Sürede Ders Çalışma Stratejileri

×

• Yüksek lisans başvurularında,
• Doktora programı girişlerinde,
• Araştırma görevlisi, öğretim görevlisi ve akademik kadrolara başvurularda kritik bir rol oynar.

ALES puanı olmadan pek çok akademik programın kapıları maalesef açılmamaktadır.

ALES’in Amacı Nedir?

ALES’in temel amacı, adayların akademik eğitim sürecinde başarılı olup olamayacaklarını öngörmektir. Üniversiteler, yüksek lisans veya doktora programına öğrenci kabul ederken adayların:

• Mantıksal akıl yürütme yeteneğini,
• Sözel ve sayısal düşünme becerilerini,
• Analitik problem çözme hızını

ölçmek ister. ALES, bu noktada bir filtre görevi görür ve adayların akademik sürece hazır olup olmadığını belirlemede önemli bir kriter olur.

Kimler ALES’e Girebilir?

ALES, temel olarak lisans mezunları ve mezuniyet aşamasındaki son sınıf öğrencileri için düzenlenir. Yani:

• Lisans mezunu olan herkes,
• Lisans eğitiminin son döneminde bulunan öğrenciler,
• Yüksek lisans yapmayı hedefleyen adaylar,
• Doktora programına katılmak isteyenler,
• Akademik kadro (araştırma görevlisi, öğretim görevlisi vb.) başvurusu yapacak adaylar,

ALES’e başvurabilir.

Burada önemli bir nokta şudur: ALES yalnızca üniversiteler için değil, aynı zamanda YÖK’ün belirlediği merkezi atama süreçlerinde de geçerliliğini korumaktadır.

ALES Başvuru Şartları

ALES başvuru şartları oldukça nettir. İşte en güncel haliyle şartlar:

1. Lisans mezunu olmak ya da son sınıfta okumak.
   • Henüz mezun olmamış adaylar da sınava girebilir, ancak başvurularında “öğrenci” olduklarını belgelendirmeleri gerekir.
2. ÖSYM Aday İşlemleri Sistemi (AİS) üzerinden başvuru yapmak.
   • Başvuru dönemlerinde ÖSYM tarafından yayımlanan kılavuz dikkatlice okunmalı.
3. Sınav ücretini yatırmak.
   • Başvuru ancak sınav ücreti yatırıldıktan sonra tamamlanmış olur.

ALES’e giriş için özel bir yaş sınırı veya vatandaşlık şartı bulunmamaktadır. Yabancı uyruklu adaylar da Türkiye’de yüksek lisans veya doktora programına başvurmak istediklerinde bu sınava girebilirler.

ALES Puan Türleri

ALES puanı, adayların alanına göre farklı türlerde hesaplanır:

• Sayısal (Matematik ağırlıklı)
• Sözel (Türkçe ağırlıklı)
• Eşit Ağırlık (her ikisinin dengeli olduğu puan türü)

Her aday, kendi akademik hedefi doğrultusunda en uygun puan türüne odaklanmalıdır. Örneğin mühendislik alanında yüksek lisans düşünen bir aday için Sayısal puan öne çıkarken, sosyal bilimler için Sözel veya Eşit Ağırlık daha önemlidir.

ALES Kaç Yıl Geçerli?

ALES puanı, 5 yıl boyunca geçerlidir. Önceden bu süre 3 yıldı, fakat YÖK’ün aldığı karar doğrultusunda 5 yıla çıkarılmıştır. Bu durum, adaylara hem esneklik hem de zaman kazandırmaktadır.

ALES’e Girmek Neden Önemli?

ALES sadece akademik hayatın kapılarını açmaz; aynı zamanda gelecekteki kariyerinizi şekillendiren en kritik sınavlardan biridir. Yüksek lisans ve doktora için başvuruların neredeyse tamamında ALES puanı istenir. Ayrıca üniversitelerde görev almak isteyenler için de bir ön koşuldur.

ALES olmadan:

• Yüksek lisans başvurusu yapılamaz,
• Akademik kadrolara girilemez,
• Doktora programlarına kabul edilmek oldukça zorlaşır.

Sonuç

Özetle; ALES, akademik kariyer yolculuğunun ilk ve en önemli basamağıdır. Yüksek lisans veya doktora yapmak isteyen, akademik kadro hayali kuran herkesin bu sınavı ciddiyetle ele alması gerekir. Başvuru şartları oldukça basit olsa da, sınavın içeriği ciddi bir hazırlık süreci gerektirir.

Eğer sen de akademik hedefler koyduysan, ALES’e başvurmak için uygun adaylardan birisin. Sınavın amacını, kimlerin girebileceğini ve başvuru sürecini bilmek, seni başarıya bir adım daha yaklaştıracaktır.

📅 ALES Günlük Çalışma Planı (Örnek)

Sabah (Zihin en dinçken)

• 09:00 – 09:30 → Paragraf Soruları
  (Okuduğunu anlama, hız ve dikkat geliştirme)
• 09:30 – 10:30 → Sayısal Mantık – Problem Çözümü
  (Matematiksel düşünme becerisi için en kritik bölüm)
• 10:30 – 10:45 → Kısa Mola
• 10:45 – 11:30 → Sözel Mantık Çalışması
  (Tablo yorumlama, grafik analiz, mantıksal çıkarımlar)
• 11:30 – 12:00 → Çıkmış Sorulardan Günlük Mini Test

Öğle

• 13:30 – 14:15 → Matematik Konu Tekrarı
  (Örneğin: sayılar, fonksiyonlar, eşitsizlikler)
• 14:15 – 15:00 → Uygulamalı Test Çözümü
  (Sabah tekrar edilen konuya yönelik testler)
• 15:00 – 15:15 → Kısa Mola
• 15:15 – 16:00 → Paragraf + Dil Bilgisi Soruları

Akşamüstü

• 17:00 – 18:00 → Karışık Deneme veya 40 Dakikalık Hız Çalışması
  (Sınav süresine alışmak için süre tutarak çözüm)
• 18:00 – 18:30 → Çözülemeyen Soruları Tekrar Etme

Akşam

• 20:00 – 20:30 → Günlük Tekrar
  (O gün çözülen testlerdeki yanlış sorulara odaklanma)
• 20:30 – 21:00 → Sözel Mantık Mini Test
• 21:00 – 21:30 → Hafif tekrar veya konu özetini gözden geçirme

🔑 Ek Tavsiyeler

• Haftada en az 2 tam deneme sınavı çöz.
• Yanlış yaptığın soruları mutlaka analiz et.
• Konu eksiklerini belirleyip günlük plana ekle.
• En verimli saatlerinde (sabah saatleri çoğu aday için idealdir) zorlandığın konuları çalış.